Twee indringende, superactuele composities, gespeeld door het befaamde strijkkwartet Quatuor Bozzini uit Canada. Gehoord in galerie Marzee op 17 maart 2024. Een overrompelende ervaring.
Beide stukken van vanmiddag zijn speciaal voor dit kwartet geschreven.
De eerste compositie is String Quartet No. 4 uit 2019 van de Canadese componist Michael Oesterle. De compositie opent met een plechtige akkoordprogressie met brede gebaren. Af en toe een wringend akkoord, dat snel oplost. Een ouverture met de belofte van een groots en meeslepend verhaal.
Foto © Jan de Booys
Hoe stilte klinkt
Des te groter is de verrassing als daarop zonder overgang een passage volgt met ijle flageoletklanken. Zo zacht dat ze nauwelijks hoorbaar zijn. Knap, hoe de musici ons laten horen hoe stilte klinkt. Als een verre echo uit het verleden herken je vaag de akkoorden uit de opening.
Ook na deze introductie blijft het stuk voortdurend verrassen. Er komt van alles langs. Pizzicatospel als losse regendruppels. Breed gestreken flageoletten. Een repetitief viertonig motief op de viool. Eenvoudig maar met variaties, begeleid door nonchalante korte streken op de cello. Meerstemmig legato van alle spelers, afgewisseld met staccato van de altviool. Portato-gestreken flageoletten. Stuiterende strijkstokken. Op een gegeven moment is de muziek afwisselend aanzwellend en afnemend als een golfslag van de zee. De compositie eindigt zoals die begonnen was, met een herhaling van de introductie.
Onvoorspelbaar avontuur trefzeker en loepzuiver vertolkt
Kortom, Michael Oesterle presenteerde ons een onvoorspelbaar avontuur in een muzikaal landschap. Met constante verrassingen en een rijke variatie van klanken, harmonieën en texturen. Trefzeker en loepzuiver vertolkt.
Post-minimal en spectrale compositieprincipes
Na de pauze volgt Witness uit 2022 van de Nederlandse componist Merijn Bisschops. Hij gebruikt in dit stuk post-minimal en spectrale compositieprincipes, en ook ‘een beetje renaissance’, aldus de componist, die zelf aanwezig is. Het stuk is geschreven als één lange spanningsboog, zo vertelt Bisschops. Hij schrijft graag muziek waarvan je je aan het eind afvraagt ‘waar we ook weer begonnen waren’ – en dat is te horen. Hij vertelt dat de titel Witness verwijst naar situaties waarin je machteloos getuige bent van verdriet of trauma’s van personen in je omgeving.
Foto © Jan de Booys
Microtonaliteit
Witness start met een gelijkmatig gestreken hoge vioolnoot, aanhoudend en penetrant. De andere strijkers vallen in met rustige, golfachtige streken – het klinkt vragend. We horen herhaalde patronen met voortdurend minimale veranderingen. Af en toe microtonale toonverschuivingen. De muziek is tegelijkertijd melodieus en schril/dissonant, alarmerend. Af en toe met rijk vibrato. De violisten creëren met de strijkstok subtiele klankvariaties. Een plotselinge fortissimo attack wordt gevolgd door subito pianissimo, weer aanzwellend tot forte – een schril klinkende, verontrustende passage. We horen melodisch maar klagerig cellospel. Alle strijkers spelen dan met microtonale verschuivingen van de vingers – een waar lamento. Vervolgens dreigende lange noten, ingezet door de cello, waarna de andere strijkers volgen. Helemaal aan het eind wordt het zowaar melodieus en tonaal.
Muziekgeschiedenis in mozaïekvorm
Deze compositie vertelde een verhaal over de muziekgeschiedenis in de vorm van een mozaïekcompositie. Het kwartet vertolkte het stuk overtuigend, recht doend aan de diversiteit van de uiteenlopende compositiestijlen ervan. Ze speelden met het vereiste gevoel voor dramatiek én met nuance waar nodig.
Na afloop zingt deze indringende, rijke bundel aan tonale en ritmische ervaringen nog een tijd na in mijn hoofd.
Twee composities perfect uitgevoerd
Alles bij elkaar was deze perfecte uitvoering van twee indrukwekkende composities een overrompelende ervaring.
Getagd onder
