Catharsis, concert Michiel Stekelenburg ­– puur muziek

Het was een genot om naar te luisteren, het concert van Michiel Stekelenburg en zijn band op donderdag 28 maart 2024 in de Thiemeloods, georganiseerd door Podium JIN. Aanleiding was de release van Catharsis, de nieuwe cd van de band. Gevarieerde jazz ­– puur muziek, zonder opsmuk.

Met een zevenkoppige band heb je wat staan op het podium. Niet in de zin van meer is harder, wel qua rijkdom van klanken en texturen. De nummers bestaan uit een mix van mainstream jazz, free jazz, bigband en een vleugje latin ritme. Ook rock hoor je terug ­– Michiels oorspronkelijke stiel ­– en daarnaast elementen van ‘modern klassiek’, zoals minimal music en seriële muziek.

Vlnr Jesse Schilderink, Tom Ridderbeekx, Vincent Veneman – foto © Henk Beenen

Ingenieuze compositie

Het concert start met het ingenieus gecomponeerde nummer As One. Een fascinerend intro van de blazers. Klinkt plechtig en afgemeten als klaroengeschal, begeleid door een peinzende bas die het thema introduceert. De partijen vervlechten zich in het stuk tot een organisch geheel. Michiel speelt een ontspannen klinkende solo met vliegensvlugge loopjes.

Vincent Veneman – foto © Henk Beenen

Interessante, gevarieerde muziek

Heartwork heeft een intro met een superstrak gespeelde syncopische hinkstapsprong van de ritmesectie. Een fijngevoelige solo van Sjoerd van Eijck op de piano, met flair gespeeld. Vincent Veneman neemt het over met een mooie trombone-solo. Behendig beweegt hij de schuif in en uit, soms met subtiele bewegingen, maar ook vaak over grote afstanden – trefzeker. Flow start na de intro met een prachtige, gevoelig ingezette solo van Tom Ridderbeekx op de bugel ­– subtiel begeleid door bas en piano. Tempest is een kort en krachtig rocknummer met een behoorlijke scheut onversneden jazz. Virtuoze gitaarsolo met bijbehorend precisie-drumspel. Tom Ridderbeekx brengt flink wat trompetgeweld in. En Jesse Schilderink scheurt ouderwets op zijn sax. In Morning Song horen we een lange, swingende bassolo. Catharsis, de titelsong van de cd, start na de gitaarintro met een weemoedige sax-solo van Jesse. Ingetogen pianospel van Sjoerd, een even ingetogen solo van Michiel. Het nummer blijft weemoedig van toon – hoezo een catharsis? Maar in elk geval wel prachtige muziek. Chasing Shadows heeft inderdaad het onrustige van schaduwen die achter elkaar aanjagen. In het thema meen ik de klassieker ‘Night train’ te herkennen. De toegift is een meditatief nummer, hypnotiserend onderbouwd door een repetitief vijftonig motiefje. Kortom, een interessant programma met bijzonder gevarieerde muziek.

Sjoerd van Eijck foto – foto © Henk Beenen

Een zekere ‘braafheid’

Ondanks de intrigerende arrangementen heeft de muziek geen ruwe randjes of uitspattingen. Solo’s netjes opgebouwd: zacht en rustig beginnend, een langzaam opbouwend crescendo met toenemende snelheid en intensiteit van noten. Climax niet al te uitbundig. De muziek heeft iets in zich wat ik bij gebrek aan een beter woord een zekere ‘braafheid’ zou willen noemen. Toch is de muziek niet saai. In tegendeel, wat de band laat horen is elke seconde spannend en telkens weer verrassend.

Jasper van Hulten – foto © Henk Beenen

Prima werk

Na een wat minder vast begin kwijten de blazers zich in de uniritmico gedeelten al snel spatgelijk en perfect op elkaar intonerend van hun taak – voor even een driekoppige bigband. Een genoegen om naar te luisteren. Michiel speelt met schijnbaar gemak virtuoze riffs. Trompettist Tom is top, vingervlug en zuiver intonerend met een mooie toon en gave solo’s. Ook drummer Jasper en bassist Tijs, hoewel letterlijk en figuurlijk wat meer op de achtergrond, leveren prima werk en zetten een solide basis neer. Sjoerd weet met zijn soepele vingers subtiele klanken aan de piano te ontlokken. Jesse Schilderink vertelt met zijn sax hele verhalen. Vincent Veneman speelt warme, spannende trombonesolo’s.

Michiel Stekelenburg – foto © Henk Beenen

Van muziek als uitlaatklep naar catharsis

Bandleider en componist Michiel vertelt over de achtergrond van zijn nieuwe album: ‘Ik heb mijn hele leven geworsteld met hypersensitiviteit, altijd gezocht naar een balans tussen mijn binnenwereld en de verwachtingen van de buitenwereld.’ Dat hij daar moeite mee had kwam doordat er geen mannen in zijn omgeving waren die voorbeelden gaven hoe je emoties te uiten en ermee om te gaan, vertelt hij. ‘Van binnen voelde ik van alles wat eruit moest, en achteraf gezien heb ik dat allemaal in de muziek gestopt’, licht hij toe. Van jongs af aan was Michiel voortdurend aan het componeren en schrijven. Eerst op een Atari-computer en een midi-keyboard – en zijn gitaar natuurlijk. Later in allerlei bandjes. Michiel vervolgt ‘componeren en schrijven was mijn uitlaatklep. Daar komt ook de naam “Catharsis” vandaan. Uiten van emoties via muziek is voor mij een catharsis geweest’. De titels van alle stukken op zijn nieuwe album verwijzen daarnaar. Bijvoorbeeld As One, Flow, Tempest, Renewal.

Vlnr Sjoerd, Jesse, Tijs, Tom, Vincent, Jasper, Michiel – foto © Henk Beenen

Puur muziek

De musici spelen akoestisch, op de elektrische gitaar na. Weinig effecten. Michiel gebruikt ze terughoudend in zijn gitaarspel en de koperblazers gebruiken zelfs geen mutes. Sobere en authentieke muziek. De bandleden spelen zonder opsmuk en werken uitstekend samen. Michiel dringt zich als bandleider niet op de voorgrond en laat alle eer aan zijn bandleden. Geweldige solo’s, goed gedoseerde dynamiek. Dit is echt muziek maken. De muziek klinkt welluidend, is daardoor ook geschikt voor minder geoefende jazz-oren en zal daarnaast waarschijnlijk menig liefhebber van modern klassiek weten te bekoren.