Wie de hoed draagt is Sammy

Voordat ik naar de voorstelling From Sammy With Love ging, had ik nog nooit gehoord van Sammy Davis jr. Ik kende zijn muziek niet en wist al helemaal niks over zijn leven. Maar ik wist dat in het stuk tapdansen voorkwam en mannen in pakken. Een mooie gelegenheid om mijn eigen pak weer eens uit de kast te trekken. Geheel in stijl ging ik op weg naar de Nijmeegse schouwburg om te kijken en luisteren naar het leven van die ene Sammy.

From Sammy With Love begint al voordat hij echt begonnen is. Stanley Burleson, die samen met Freek Bartels de Amerikaanse entertainer Sammy Davis jr. vertolkt, is al wat oefeningen aan het doen. Hij helpt Freek zijn vlinderdas vast te maken, zwaait een keer naar wat mensen, duikt het publiek in en loopt vervolgens een rondje door de zaal. Eenmaal weer op het podium zet de band een nummer in. Nu begint het echt. Er wordt wat gekibbeld over wie Sammy nu mag spelen. “Oké, we doen kop of munt om het te bepalen. Wie wint is Sammy.” Stanley wint. Nou dan nog maar Iene miene mutte. Freek wint. De regel is simpel: wie de hoed draagt is op dat moment in het verhaal Sammy. Draag je de hoed niet, dan speel je een andere rol. Frank Sinatra, vader Davis of May Britt. Zelfs de band heeft een rol in het verhaal.

Oma

De momenten waarop Sammy tegen zijn oma praat vind ik het mooist. Kwetsbaar staat hij (Freek) daar dan als Sammy, die vertelt dat hij voor het eerst een show heeft gedraaid. Onder de spot lijkt het weer even of hij het kleine jongetje is van vroeger. Hij praat tegen zijn oma aan de telefoon: “Luister eens wat ik vandaag heb gedaan.” En telkens antwoordt ze: “Jongen, eet je wel gezond? Slaap je wel voldoende?” en is zijn antwoord: “Ja, ik eet gezond en ik slaap goed, dikke kus.” Het doet me een beetje denken aan de gesprekken met mijn eigen oma. En steeds wanneer er iets belangrijks gebeurt, belt hij haar op. Dan vertelt hij dat hij vrienden is geworden met Frank of dat hij gaat trouwen met May. Dat hij mag spelen in de Copocabana, normaal alleen een plek voor de witte elite.

Stanley en Freek zijn erg goed op elkaar ingespeeld. Van het begin tot het einde. Het tappen, de zang, de wisseling van de rollen en het spel zelf. Ondanks dat ik het leven van Sammy Davis jr. niet ken, voelt het alsof ik er echt bij ben. En hoe mooi dat ook is. De hele show door heb ik kippenvel, vooral wanneer Freek, aan het einde, zijn tapdans-act doet. Sammy is alles kwijt: vrouw, kinderen en hij kan nergens meer optreden zonder bedreigingen. Ik had nooit verwacht dat iets me zo kon ontroeren. Behalve dat het me raakt, komt er toch een licht gevoel van ongemak bij kijken. Een soort inbreuk in iemands leven, heel intiem. Ook omdat hij eigen ervaringen op het gebied van racisme en discriminatie deelt, wat helaas van alle tijden is. Zelfs nu we leven in een wereld waar we denken tolerant te zijn.

Bijzondere man

De emotie in From Sammy With Love is bij elk nummer en bij elk stuk van zijn levensverhaal te voelen. Onder meer omdat er gebruik wordt gemaakt van de foto’s van de personages. Dat geeft een levendig beeld van de situatie op dat moment. Alleen jammer dat oma ontbreekt. Ze is dan wel niet te horen of te zien, toch had ik graag gezien wat voor iemand er bij die lieve vrouw hoort.

Het anderhalf uur vliegt voorbij en voor ik het weet klinkt Mr. Bojangles door de schouwburgzaal. De lichten dimmen en ik ben ervan overtuigd dat het pauze is. Maar de artiesten komen op, het publiek klapt, er worden bloemen uitgedeeld en het is voorbij. Zomaar ineens voorbij. Misschien komt het omdat ik zijn levensverhaal niet goed ken, of omdat ik gewoon heel erg aan het genieten ben. Een beetje verdwaasd loop ik de zaal uit, kijk nog eens goed om me heen of de mensen echt weggaan. Wanneer de geluidsbakken de zaal uitgerold worden, weet ik het zeker. Het is echt klaar. Buiten loop ik nog wat te denken, wat voor een bijzondere man Sammy Davis jr. eigenlijk was.

From Evelien with love…