Twee koningen die (geen) genoeg van elkaar hebben
Eind deze maand en begin volgende maand speelt theatercollectief Een Schone Dood in het Besiendershuis de voorstelling Ça Suffit, over de relatie tussen de Lodewijk XIV en Willem III. Regisseur Rob Beumer en tekstschrijver Erik Karel de Vries staan bij deze productie zelf op het toneel en spelen de respectievelijke koningen. Er wordt momenteel druk gerepeteerd in de benedenstad en ik ging voor Ugenda een kijkje nemen.
Als ik het Besiendershuis binnenstap zijn Erik en Rob net bezig een launchpad te testen waarmee zelf hun geluidssamples kunnen bedienen. “We hebben geen licht- of geluidstechnicus, dus moeten we het allemaal zelf regelen tijdens de voorstelling. Nu hebben we zo’n ‘Arjen Lubach’-apparaatje waarmee je met een druk op een knop een sample start,” zegt Erik.
Een Schone Dood is een theatercollectief dat zijn oorsprong in Ravenstein heeft toen Erik in 2010 gevraagd werd een productie te maken, De Vloek van Ravenstein, een grootse muziek- theatervoorstelling met orkest op vier historische locaties. “Na deze grote productie met al die spelers en muzikanten wilden we graag iets kleins maken, dicht op het publiek. Zo is Een Schone Dood ontstaan. Het theatercollectief ontleent haar naam aan de voorstelling Een Schone Dood die ook in de buurt van Ravenstein plaatsvond.”
Erik: “Onze eerste stukken waren in de traditie van Grand Guignol, een negentiende-eeuws Parijs theater waar gruweltheater werd opgevoerd. Het idee was om daar het gewone volk op het podium te zetten, met allerlei gruwelijke effecten als het afhakken van ledematen. Het succes werd afgemeten aan hoeveel mensen het in hun broek hadden gedaan van angst.”
“Nu is het moeilijk om nog iets op het toneel te brengen dat écht angst aanjaagt, want we zijn natuurlijk links en rechts ingehaald door horrorfilms, maar met Een Schone Dood en Munsuko wisten we het effect toch aardig te benaderen door het publiek midden in het decor te plaatsen, waar van alles om hen heen gebeurde.”
Rob: “Vorig jaar maakten we de voorstelling Vonk gebaseerd op het gelijknamige boek van Steffie van den Oord. Hoewel de scène waarin Anna Vonk ter dood gebracht wordt een belangrijke is, vonden we dat hier op dat gruwelijke niet te veel nadruk gelegd moest worden. Het verhaal an sich is al meedogenloos genoeg.”
Wat is voor jullie belangrijk bij theater maken?
Rob: “Ik sta niet graag in een schouwburg, waar je op het toneel ingekaderd bent. Ik maak liever kleinere locatievoorstellingen waar we ons kunnen richten tot het publiek. En het moet er zo verzorgd mogelijk uitzien. Dat zit in allerlei details. Bij Munsuko ging dat bij bijvoorbeeld om de kleur van de matten die we gebruikten. We wilden we per se rode vloermatten, die niet eenvoudig te vinden waren.”
Wat is het verhaal van Ça Suffit?
Erik: “Ça Suffit gaat over de Franse koning Lodewijk XIV en de Nederlandse koning Willem III van Oranje. We waren met dit verhaal al langer bezig. Op het juiste moment verscheen het boek Oranje tegen de Zonnekoning van Luc Panhuysen. Iedereen kent Lodewijk XIV wel, althans één (extraverte, buitensporige) kant van zijn persoonlijkheid, maar weinigen kennen Willem III en zijn belang in de geschiedenis. Het zijn twee mannen die het Europa van de zeventiende eeuw bepaald hebben, dat als basis staat voor het huidige Europa en die in allerlei opzichten elkaars tegenpolen zijn. Voor Lodewijk was het leven een genot, hij is een bon vivant, terwijl voor Willem als Calvinist het leven een klus is. Willem staat in de voorste linies van de strijd, waar Lodewijk door zijn garde op veilige afstand op een heuvel mag toekijken.”
Rob: “We zetten twee mannen neer op latere leeftijd die elkaar niet kunnen uitstaan, maar gedwongen zijn om met elkaar over vrede te praten. We laten zien dat het niet zo’n uitgemaakte zaak is: Willem was niet zo’n lul. En Lodewijk heeft dan wel iets nagelaten (Versailles), maar is dat wel zo belangrijk?”
De heren lijken helemaal in hun rol te zitten. Regelmatig tijdens het gesprek spreken ze elkaar aan en volgen er flarden van de tekst: “Ik vind jou maar een losbol.” “Jij bent dan weer zo strikt in je levensstijl!”
“Je zou kleine paralellen kunnen trekken naar de actualiteit. Vergelijk Trump versus Merkel of de vluchtelingenstromen die je ook in de zeventiende eeuw had met de Hugenoten. Maar we willen daar niet per se naartoe met het verhaal. Het is vooral gecentreerd rond een paar onderwerpen van de twee mannen en hun relatie tot elkaar.”
Jullie maken deze voorstelling met zijn tweeën, zonder regisseur.
“Het is een kleine voorstelling, met slechts twee stoelen in een ruimte waar dertig man publiek in kunnen. Geen groots decor. We weten precies wat we willen. Het is nu ook te laat om er een regisseur te bij te halen. Dat gaat niet gebeuren! Die gaat dingen zeggen waar ik het allemaal niet mee eens ben. Wel komt collega theatermaker Elin Meijnen een paar keer kijken als coach om nog wat adviezen te geven. Die kent ons en weet wat wij willen,” zegt Rob.
Erik: “We maken dit geheel zonder subsidie. Het gaat mij om de lol van theater maken. Ik heb nooit zo’n zin in het gedoe eromheen, dat je eerst maanden bezig bent met het schrijven van een aanvraag, dan kort speelt en nog weken nodig hebt voor de verantwoording.”
Wat zijn de toekomstplannen?
Erik: “Na de opvoeringen in het Besiendershuis, willen we deze voorstelling graag gaan brengen in huiskamers. Een kleine tournee door het land in het kader van Kunst in de Kamer, zoals Gijs Scholten van Asschat en Pierre Bokma dat gedaan hebben met Shakespeare By Heart. En het liefst als afsluiting in paleis Het Loo.”
Ça Suffit is te zien op 24, 25, 26 en 31 januari en 1 en 2 februari in het Besiendershuis. Kaarten à €11,- zijn te krijgen via de website van Een Schone Dood.
