Theatergroep PIT: met een leeg hoofd de vloer op

Theatergroep PIT is, naast De Scenemakers en theatergroep TAS, het oudste Nijmeegse gezelschap dat improvisatietheater speelt. Al veertien jaar lang treden ze regelmatig op in de Lindenberg voor uitverkochte zalen. Robert Heine en Antoinette Thoonen zijn twee van de tien spelers van PIT. Zij leggen uit wat de kern van improvisatietheater is, volgens PIT.

Theatergroep PIT werd veertien jaar geleden opgericht door Jobert Franken. Jobert wilde iets anders doen met improvisatie dan theatersport.
Antoinette: “In het begin heette de groep anders en het werd al snel gewijzigd in PIT. De mensen van het eerste uur zijn inmiddels verdwenen en niemand weet echter meer waar PIT nu eigenlijk voor staat. Hoewel er nog heel af en toe wisselingen zijn, is de huidige groep heel steady. Het grootste deel van de groep is al meer dan tien jaar erbij.”

De vloer op

De vorm van improvisatietheater dat PIT speelt, is ontleend aan het televisieprogramma De vloer op. Daarin spelen onder andere acteurs als Pierre Bokma, Saskia Temmink en Peter Blok langere scenes op basis van korte situatieschetsen aangeleverd door regisseur Peter de Baan.
Robert: “Waar het bij theatersport vaak vooral om de lol gaat, gaat het ons vooral om natuurlijk en geloofwaardig spel waarmee je het publiek wilt raken. Dat hoeft niet altijd met humor te zijn. Belangrijk is dat aan de situatie die we door de leider van de avond aangereikt krijgen een duidelijke twist geven om het spannend te maken.”

Antoinette: “We zijn ook niet een kopie van De vloer op. We zijn wel eens daar gaan kijken bij de opnames. Je ziet dat de scenes heel lang zijn en dat deze flink zijn ingekort om het leuk te maken voor televisie. Live is niet altijd alles even sterk. Bij ons spelen we tien scenes op één avond. Die houden we relatief kort. Een ander verschil is dat De vloer op heel veel tekst heeft, waar wij juist er op trainen om ook rustmomenten te creëren. Een goede getimede stilte maakt een scène spannend. En waar bij De vloer op er twee, heel soms drie spelers zijn, kunnen er bij ons meerdere mensen op het podium staan.”

Improvisatietheater

Robert: “Improvisatie is niet voor iedereen weggelegd. Je moet durven jezelf kwetsbaar op te stellen. Je staat voor een publiek en je weet in het geheel niet welke kant het op gaat. In het begin vond ik dat best moeilijk. Ik had veel zenuwen. We kijken ieder nog steeds kritisch naar onszelf. In de pauze zeggen we steeds: ‘Het gaat goed, toch?’”

Antoinette: “Er zijn een paar belangrijke aspecten aan improvisatietheater: je moet goed op elkaar ingespeeld zijn. En je moet elkaar de ruimte geven. Zeker als je met meer mensen op het podium staat, kun je niet allemaal de lead nemen. Er zijn dan mensen die, heel natuurlijk, de bijrollen op zich nemen.”
“We spelen vijf keer per jaar in de Lindenberg. Daartussen trainen we elke week. Dat doen elke periode met een andere regisseur. Zo’n regisseur heeft zijn eigen stijl. Daar leren we heel veel van.”

Publiek

Antoinette: “Voorafgaand aan een voorstelling verzinnen we allemaal individueel scènes. Twee van het team verzamelen deze en bereiden dan de avond voor. Ze selecteren de binnengekomen scenes en herschrijven deze dan eventueel. Op de avond zelf horen we pas wat we moeten spelen. We willen dat ook niet vooraf weten, want dan ga je allerlei dingen inbeelden en kom je met je medespelers, die hun ieder hun eigen idee hebben, vast te zitten. Je moet met een leeg hoofd de vloer op stappen. Het publiek hoort ter plekke ook wat de situatie is en leeft dan mee. Het is belangrijk om er een twist aan te geven, zodat het publiek verrast wordt.”

Robert: “We hebben vorig jaar in Amsterdam in het Betty Asfalt Complex gespeeld. We dachten: wie komt daar nu op af? Niemand kent ons. Maar de zaal zat helemaal vol. En Sigrid ten Napel, actrice bekend van onder ander Penoza, bleek in de zaal te zitten. Dat geeft je wel een kick, dat zo iemand naar jou komt kijken. Moeilijker is juist als er bekenden in de zaal zitten, met name als het familie is en je iets intiems speelt, zoals dat je met iemand zoent. Hoe ver ga je?”

PIT speelt haar volgende voorstelling vrijdag 13 december in de Lindenberg en daarna nog in februari en april. In de planning staat ook een optreden in theater de Kik in Elst. De datum daarvan is nog niet bekend.