Preview: De broers Karamazov / Toneelgroep Maastricht

Een voorstelling die sneller voorbij is dan je had gewild, zonder dat je er achter komt welke broer nu eigenlijk beter af is. Op 15 november komt Toneelgroep Maastricht naar de Nijmeegse schouwburg met de bewerking van de roman 'De Gebroeders Karamazov'. Nicole des Bouvrie ging voor Ugenda alvast een kijkje nemen.

Bewerking
Het terugbrengen van een roman met immense proporties, waarover nog steeds geschreven wordt en die zijn honderdste verjaardag ruim achter de rug heeft, naar een hedendaags toneelstuk is een hele opgave. Zeker wanneer de schrijver van die roman een voorliefde voor uitweidingen en zijverhalen heeft: hoe behoud je de integriteit en de essentie? Wat ga je belichten? Wat laat je weg?

Keuzes
In deze bewerking van Arie de Mol zijn er radicale keuzes gemaakt. Aan de ene kant vergt het wat van de kijker die het boek heeft gelezen: want waar blijft nu die monoloog van de grootinquisiteur van Sevilla? Ook degenen die het boek niet kennen doen er goed aan hun oren en ogen op te houden.

De nadruk van deze voorstelling ligt in ieder geval niet op het verhaal. Stuk voor stuk worden de personages en de emoties die dit individu plagen uitgelicht. En daarmee "verbeeldt [Arie de Mol] in zijn voorstellingen het tijdloze verhaal van de ploeterende mens en zijn verlangen naar houvast."

Valkuil
Wat daardoor een beetje jammer is, is dat de personages veel door te maken hebben, zonder dat er eigenlijk iets gebeurt. Doordat gebeurtenissen geheel worden weggelaten, wordt het in ieder geval geen lesje Dostojevski. Maar daardoor wordt er heel wat gevraagd van de acteurs, om een integer personage voor te stellen en deze authentiek te laten lijden. In het geval van Ivan, vertolkt door Freek den Hartogh, gebeurt dit wonderbaarlijk goed. Het is niet moeilijk je in te leven met de broer die eigenlijk zijn hart wil volgen, weg van de familie en weg van de hebzucht, maar ondertussen ook teveel vervlochten is met die familie.

Tekst
Een ander prachtig aspect is de tekst die wordt gebruikt. Er zitten vele prachtige momenten in waarin werkelijk creatief met taal is omgegaan, het loopt en het kabbelt en opeens is het weer hard en overdonderend. Al in al een mooie voorstelling die zeker de moeite waard is van de meer dan drie uur - die overigens zo voorbij zijn.

En als je hoopt op een samenvatting van het boek, dan kom je bedrogen uit. Gelukkig maar.

Tekst: Erik-Ward Geerlings Regie: Arie de Mol Spel: Freek den Hartogh, Martijn van der Veen, Krisjan Schellinghout, Hans Trentelman, Lore Dijkman, Jessie Wilms e.a.

Stadsschouwburg Nijmegen, aanvang 20:30
Inleiding om 19.15 uur door dramaturg Mart-Jan Zegers