Boris Giltburg, vertolker van emoties
Het is zaterdagavond, 9 december 2023. Ik ben op weg naar De Vereeniging. Daar zal pianist Boris Giltburg de preludes van Chopin opus 28 en die van Rachmaninov opus 32 vertolken.
Onderweg naar ons concertgebouw regent het. Ik voel de spetters op mijn huid en hoor ze neerkomen op mijn capuchon. Ik realiseer me dat straks de druppels ook binnen hoorbaar zullen zijn. Niet door lekkage, maar door de compositie van prelude nr 15 van Chopin, ook wel de ‘Regendruppelprelude’ genoemd. Ik ben benieuwd of ik in het romantische repertoire van vanavond emoties van pijn, angst, blijheid en boosheid kan voelen.
De Vereeniging in kerst gehuld
De grote zaal van De Vereeniging is vanwege de Kersttijd sfeervol ingericht. De rand van het podium is bekleed met kerstgroen, kerstballen, bloemen en verlichting. Op verschillende plekken aan de wand hangen fraaie kerststukken. Een warm licht verpakt het podium, waarop een immense vleugel op de pianist wacht. Alles ademt sfeer en dompelt je onder in een weldadig gevoel.
Langzaam loopt de zaal van De Vereeniging vol met mensen, oudere en ook jongere. Als om kwart over acht Boris Giltburg – open gezicht, vlotte houding en stralende lach – het grote instrument nadert ontstaat een ademloze stilte. Wat gaat hij uit dit imponerende instrument halen? Het lijkt een strijd tussen David en Goliath.
Voor de pauze horen we de vierentwintig preludes van Chopin. Erna laat Boris Giltburg dertien van de vierentwintig preludes van Rachmaninov klinken. Het publiek geniet bij beide componisten van hoorbare romantiek. De grote tegenstellingen in pianissimo en fortissimo, in adagio en prestissimo, in heldere klanken en bombastisch geluid, in afwisselende hoorbaarheid van linker- en rechterhand en de grote verscheidenheid aan klankkleuren klinken door in het subtiele toucher en forse toetsaanslagen van de pianist. Na een wat weifelend begin zet Boris Giltburg de vleugel naar zijn hand. De muziek en de intonatie brengen me bij mijn eigen gevoelens; Giltburg keert me binnenstebuiten en laat me alle uithoeken van mijn persoon beleven. Zijn spel drukt me in mijn stoel en maakt me, net als de andere bezoekers muisstil, met eigen gedachten en gevoelens.
Foto © Sasha Gusov
Twee delen
Chopin gebruikt in zijn preludes alle vierentwintig mineur en majeur toonsoorten. Van Rachmaninov horen we preludes in dertien verschillende toonsoorten. Het lijkt erop dat beide componisten ook daarmee iedere mogelijkheid aan willen grijpen om een zo intens mogelijke beleving van het moment te creëren. Een gelegenheid om droombeelden te laten ontstaan.
Na het eerste gedeelte krijgt Giltburg een ovationeel applaus. Terecht. Prachtig hoe hij al die klankkleuren uit de vleugel haalt. Na de pauze merken we bij zijn preludes van Rachmaninov, dat de pianist nog meer uit het instrument kan halen. Om live het machtige geluid van een vleugel te horen is overweldigend. Wat doe ik mezelf dan tekort met het luisteren naar cd’s, waar het pianospel vaak ieler klinkt dan in de concertzaal. Het werkt hypnotiserend als Giltburg de speelbare stukken voor de minder getalenteerde pianist speelt. Fantastisch hoe hij in de vierde prelude de rustzoekende serie van dalende noten uiteindelijk weet te kalmeren in de basis: het E-mineur akkoord. Ook de prelude van de regendruppel maakt tranen los. Giltburg laat zich meeslepen door het stuk; door zijn gepassioneerdheid lijkt hij op te gaan in de vleugel.
De preludes van Rachmaninov vragen om nog dynamischer pianospel dan de preludes van Chopin. Het klinkt me absurd in de oren hoe Giltburg zijn zesde prelude in F-mineur laat klinken. Hij toont dat hij de uitvinder van de Heavy Metal klassieke muziek is. Jonge mensen zouden dit moeten horen, in plaats van die ‘tammere’ muziek waar zij van houden, als we ze klassieke muziek willen leren waarderen.
Ik ben aanwezig bij een prachtig concert: ontroerend, confronterend, meeslepend. Het is een belevenis, een adembenemend verhaal dat me bij mezelf brengt.
