De choreografie maakt het verschil

Nijmegen mag je gerust moderne-dansgek noemen. Getuige een afgeladen zaal 7 in LUX, afgelopen zaterdag, bij een voorstelling die vooraf niet uitblinkt in wervingskracht. Het programma omvatte twee choreografieën door hetzelfde, naamloze dansgelzelschap, bijeengebracht door het Groningse ontregelende danscollectief Club Guy & Roni. De thuisblijvers kregen weer eens ongelijk, maar het wonder gebeurde wel pas na de pauze.

Choreografie 1: op het podium smalle stalen kaders die de contouren van kamers lijken uit te beelden. Aan de kaders hangen meerdere lange nachtgewaden. Ergens staat een tafel. De cast, twee mannen en drie vrouwen, zijn gekleed in tegen het militaire aanhangende kledingstukken. Ze blijken onmiddellijk professionals: sublieme lichaamsbeheersing zorgt dat je nergens de inspanning ziet terwijl de bewegingen gecompliceerd zijn en vaak om atletisch vermogen vragen. In principe is dit waarom dansers zo fascinerend zijn: ze lijken gewichtloze, moeiteloze instrumenten van de choreograaf waarmee die diens emoties, gedachten en gevoelsleven uitdrukt.

Wasmand vol ideëen 

Maar… om ook een faschinerende voorstelling te worden moet die choreografie wel deugen. In het geval van de eerste choreografie is dat niet het geval. Anna Jacobs en Hanna van der Meer, die samen dit stuk ‘Postcards from a better place’ maakten onder hun gezamenlijke naam ‘Lunatics and poets’, slagen er niet in om uit een wasmand van ideeën en bewegingen een coherente voorstelling aan de lijn te hangen.

De samenstellende organisatie, Club Guy & Roni, stelt zich ten doel om de grenzen tussen de kunsten te slechten en om ontregelende kunst te maken. Bij de voorstelling van Lunatics and poets zien we mensen geluidloos theatraal tegen elkaar schreeuwen, er wordt gestileerd geslagen, er klinkt sombere, slecht verstaanbare Engelstalige poëzie. De cross-overs worden dus wel gemaakt. Maar er gebeurt doorlopend teveel tegelijk op verschillende plaatsen, er gebeuren schijnbaar heftige dingen maar er ontstaan geen protagonisten en antagonisten, er volgt geen katharsis. Je kunt theaterwetten wel aan je laars willen lappen maar als je die basisregels niet volgt blijven je kijkers met lege handen.

Meesterlijke dansers

Er volgt een pauze waarin alle bezoekers verzocht wordt de zaal te verlaten. Vanwege decorwisselingen. Dat is altijd een risicovolle ingreep. Voor je het weet keert na het belletje maar een deel van de mensen terug. Dat was dit keer niet het geval: dat de zaal was nog precies zo vol als bij aanvang moet wel op het conto van de dansers Tatiana Spiewak, William English, Tatiana Matveeva, Lin van Kaam en Ada Daniele geschreven worden: ze sloegen zich meersterlijk door de eerste acte. Het kan ook zijn dat de roem van de Groninger Mohamed Yusuf Boss via mij onbekende wegen hem vooruit gesneld is. Dat blijkt meer dan terecht. Boss blijkt met zijn choreografie LABA met recht een boss.

De dans zelf is de uitdrukking

Choreografie 2: Hoe simpel kan het zijn: in het wit geklede dansers, een zijden kleed als dansvloer, een duet, een solo, gezamenlijke beweging, dans die de muziek uitbeeldt… nou, zo simpel dus, en het is genieten van pure esthetiek en het gecontroleerd vormgeven aan heldere, gecompliceerde gevoelens waarvan het lastig is om ze in woorden uit te drukken, want de dans zelf is dus nu juist de uitdrukking.
En als het zijden kleed aan touwen omhoog getrokken blijkt te kunnen worden, wordt het podium een voorstellingstent, een disco en een sjamanistisch heiligdom tegelijk. De dansers trekken felgekleurde overgooiers aan die doen denken aan puffers en daarmee aan moderne jeugdcultuur refereren. Terwijl de dans, individueel, collectief, in snelle wisselingen, een eenheid mengt uit balkandans, Afrikaanse dansen en streetdance-elementen. Dit alles steeds op een hoog gestileerd niveau waarbij soms acrobatische toeren worden uitgehaald, maar steeds op een terloopse wijze, steeds ten dienste van de esthetiek.

Het einde van deze choreografie ga ik hier niet beschrijven. Het is een onverwachte, weelderige verstilling, een visuele verrassing.

Met respect voor de dansers: vooral van de kunst en het vormgevend vermogen van Mohamed Yusuf Boss gaan dansliefhebbers tot ver over onze grenzen nog heel veel en hopelijk heel lang genieten.  

Club Guy and Roni © Jésula Toussaint Visser

Club Guy and Roni © Jésula Toussaint Visser

Club Guy and Roni © Jésula Toussaint Visser