Debuut Pieter van Terheijden is (g)een wandelboek

Hier staat geen wandmeubel is het sterke debuut van Nijmegenaar Pieter van Terheijden. Volgens het voorwoord zijn de grappige, ontroerende en soms absurdistische verhalen ontstaan tijdens een niet en toch juist weer wel uitgevoerde wandeltocht. Ingewikkeld.

Willen we weten hoe een schrijver tot zijn verhalen komt? Als het een interessant verhaal is, of tenminste interessant verteld wordt wel toch? Pieter van Terheijden (geboren in 1972 en tot nu toe vooral actief als acteur en regisseur) vertelt het droogkomisch: zijn zus woont in Zuid-Frankrijk. Daar had hij best naartoe willen lopen, maar dat deed hij niet. In plaats daarvan tekende hij een lijn tussen hem en haar en elke keer als hij een wandelingetje maakte, gewoon, rond Nijmegen of elders, zette hij de afgelegde kilometers af op die lijn, googelde er naartoe en op de gevonden plek keek hij met Streetview om zich heen. En daar maakte hij dan een verhaal over, of een korte notitie. En daarvan kwamen 42 verhalen en dialogen terecht in de bundel Hier staat geen wandmeubel dat onlangs, strategisch vlak voor de feestdagen, ten doop werd gehouden.

Dolkomisch en absurd

Het is een leuke bundel. Om te geven en te krijgen. Een beetje van de ‘lichte letteren’ zoals veel werk van onze tijdelijk stadgenoot Godfried Bomans dat ook was. Wil ik nu Van Terheijden vergelijken met Bomans? Nou, dat heb ik dus al net gedaan en helemaal niet onterecht. Want ook Van Terheijden kan een dolkomische dialoog uit zijn pen laten vloeien, waar Bomans sterk in was. Zoals die tussen een geagiteerde aannemer en zijn vrouw op een all-inclusive resort. Het gaat niet helemaal goed met de zaak van de man, blijkt gaandeweg. Maar dat hoeft zijn vrouw niet te weten.
En ook de liefde voor het absurde delen de heren. Zoals in het verhaal van de man die aangifte komt doen bij de politie omdat zijn huis verdwenen is. Nee, hoe dat afloopt, en of dat per se een bevredigende afloop is, dat ga ik niet verklappen.

Kale taal

Van Terheijden schrijft heel ‘kaal’, in droge, makkelijke zinnen. Dat is een tijdje mode geweest in de Nederlandse literatuur. We geraken daar wat vanaf onder invloed van moderne Vlamingen en schrijvers als Buwalda en Wieringa. Mooi hoor, dat lyrische. Maar zo droog als Van Terheijden schrijft, dat is toch ook wel weer eens leuk. En ontroerend, soms. Zoals bij het stel aan wie het leven niet veel voorspoed te bieden heeft, maar dat dol is op line-dancing. En op elkaar.

De auteur trekt je in een paar zinnen het verhaal in. Je bent niet per se op de plek op de kaart waar Van Terheijden virtueel was (eigenlijk geloof ik die hele wandel-introductie maar half, het is in ieder geval niet zo dat je qua plaatsen van handeling per se geografisch naar het zuiden afzakt), maar wel bij die lege plek met een hoopje grit waar een meubelzaak had moeten staan. Of op die gruwelijke camping met al die zwetende Nederlanders en dat jij dat dan als puber mee moet maken.

Mensen fietsen door het raam

Met deze bundel (verkrijgbaar voor rond de 23 euro bij uw favoriete boekhandelaar, ISBN 9789465090795), legt Van Terheijden een vaardig schrijverschap neer. Af en toe wens je hem een betere corrector toe, want een zin als ‘Soms dacht hij na over de mensen die hij door het raam zag fietsen’ is gewoon onhandig, je snapt het wel, maar die mensen fietsen niet door het raam. Maar dat zegt een kniesoor en zelfs die moet toegeven dat het niet heel vaak gebeurt en niet heel storend is, meestal iets in de interpunctie wat niemand verder opmerkt.

Kortverhalen of roman?

Wel is het spannend wat Van Terheijden na Hier staat geen wandmeubel gaat schrijven. De verhalen zijn schetsen, ik vermoed in de meeste gevallen in één keer op papier gezet en daarna bijgevijld. Ze hebben meestal iets van een scéne, een eenakter. Ze roepen iets op, maar zetten niet door. En dat is hier helemaal niet erg. Van Terheijden kan hierna twee kanten op: zich toeleggen op het korte verhaal en daarin verdieping en verfijning zoeken, of zich vastbijten in één verhaal en dat uitwerken tot een novelle of een roman. Ik wens hem veel lange wandelingen toe om daar eens goed over na te denken.