Een museum meer of minder

Nijmegen presenteert zichzelf graag als een historische stad met de Romeinen, Karel de Grote en De Gebroeders van Limburg als iconen van deze geschiedenis. Helaas is die geschiedenis blijkbaar niet van dien aard dat men het de moeite waard vindt om daarvoor invulling te geven in musea om die rijke geschiedenis goed te illustreren. We hebben een aantal musea in de stad, maar bij elkaar opgeteld krijg je niet de indruk dat Nijmegen de oudste stad van Nederland is, waar Batavieren een nederzetting hadden, de Romeinen een legerkamp bouwden en waar ooit Karel de Grote verwijlde.

Het bekendst is het Museum het Valkhof, dat in 1999 is ontstaan uit het samengaan van Museum G.M. Kam voor archeologie en de Commanderie van St. Jan voor oude en moderne kunst. Er is het Museum De Stratemakerstoren over de stadsgeschiedenis dat zal worden samengevoegd met het Natuurmuseum, dat zich nu nog bevindt in de voormalige synagoge aan de Gerard Noodtstraat. Vlakbij de Stratemakerstoren is er het Nationaal Fietsmuseum Velorama. Daarnaast kennen we nog het Van 't Lindenhoutmuseum dat herinnert aan de Weezeninrichting en Kinderdorp Neerbosch. Het muZIEum is het ‘ervaringsmuseum over zien en niet zien’; eigenlijk geen museum in de klassieke zin. Het muZIEum is na een doorstart sinds een jaar ondergebracht bij de Stadsschouwburg. Net buiten de stad richting Berg en Dal zijn er nog het Museumpark Orientalis en het Afrika Museum. Het afgelopen jaar was er regelmatig nieuws over plannen en gebrek aan middelen voor een Bevrijdingsmuseum WO2, dat gevestigd zou moeten worden in de Vasim, waar zich nu de Cultuurspinnerij bevindt. Dit plan is onderdeel van een groter plan om ‘Tweede Wereldoorlog-toerisme’ te bevorderen in Gelderland, dat op de 'Liberation Route' zou liggen en zich zou moeten profileren als het ‘Normandië van Nederland’.

Die plannen werden tijdens de laatste herdenking van Market Garden in september vlakbij de nieuwe stadsbrug ‘De Oversteek’ nog eens gepresenteerd. De afgelopen week werd bekend dat de provincie Gelderland twijfelt aan de plannen en de financiële haalbaarheid en de beoogde 7,5 miljoen euro voorlopig niet zal toekennen. De bijdrage van de gemeente Nijmegen is de schenking van de Vasim en het terrein rond het gebouw en een bijdrage uit zogenaamde regiogelden — dat zijn middelen van de provincie aan de stad voor infrastructurele verbeteringen. Bij elkaar opgeteld is die bijdrage ca. 6 miljoen euro. Het v(eteranen)fonds heeft al eerder 6 miljoen toegezegd. De stichting Bevrijdingsmuseum WO2 komt nog steeds een bedrag tussen de 6 en 11 miljoen tekort voor de realisatie. Daarnaast vertonen de huidige bedrijfsplannen in het beste geval (200.000 bezoekers per jaar) een exploitatietekort van 300-600.000 euro per jaar. Ondanks deze tekortkomingen en het gebrek aan enthousiasme bij de inwoners van Nijmegen houden burgemeester en college vast aan de plannen en voeren een stevige lobby.

Daar staat tegenover dat grote en kleine culturele instellingen flink moeten inleveren. Met name het Museum het Valkhof moet extra bezuinigen (343.000 euro) wat leidt tot een reorganisatie en het ontslag van acht medewerkers (6 fte's). Even liet het zich aanzien dat het museum zou worden ontzien in de zoveelste ronde bezuinigingen op de portefeuille cultuur van de gemeente Nijmegen. Sinds een klein decennium wordt er steeds meer bezuinigd op cultuur, ook omdat de gemeente flinke verliezen moet incasseren op de grondexploitatie van Waalsprong en Waalfront, waar het Manhattan aan de Waal zou moeten verrijzen. Daar komt binnenkort bij dat het rijk taken verplaatst naar de lokale overheden, waarvan het effect nog niet te overzien is, maar wat ongetwijfeld ook zijn weerslag zal krijgen op de cultuurbegroting van de gemeente Nijmegen. In plaats van veel geld te besteden aan haalbaarheidsonderzoeken en adviesbureau's voor een project dat na vier jaar nog steeds niet haalbaar is, zouden stad en provincie beter de bestaande voorzieningen kunnen ondersteunen en hen zo in staat stellen om meer inhoud te geven aan het beeld van Nijmegen als oudste stad van Nederland.