Radboud Reflects: Inge Schilperoord maakt taboe bespreekbaar

Regelmatig verzorgt Radboud Reflects interessante lezingen en debatten op de universiteit voor zowel studenten als andere belangstellenden. Maandagavond stond in teken van schrijfster en forensisch psychologe Inge Schilperoord, die dit jaar debuteerde met haar roman ‘Muidhond’. Filosoof en docent Cees Leijenhorst interviewde de schrijfster over het schrijven van het taboedoorbrekende verhaal van een pedofiel.

Een lange introductie was volgens Cees Leijenhorst niet nodig. Na het winnen van de Bronzen Uil voor de beste debuutroman, is het begin van Schilperoords carrière als schrijfster een groot succes. De debuterende schrijfster trapte maandagavond dan ook af met een passage uit haar veelgeprezen boek, waarin de setting van het boek duidelijk geschetst werd. Voor de mensen die het boek nog niet hebben gelezen, een korte samenvatting van het meeslepende verhaal:

De dertigjarige Jonathan werd verdacht van verschillende zedendelicten met jonge kinderen, maar is door gebrek aan bewijs vrijgesproken. Hij valt weer terug in zijn oude leventje bij zijn oude, hulpbehoevende moeder. Het boek laat de worsteling van een pedofiel zien die zich aan een strak schema probeert te houden om maar niet aan zijn verleidingen toe te kunnen geven. Regelmatig wordt hij op de proef gesteld door zijn kleine buurmeisje Elke, die maar al te graag vrienden wil worden met Jonathan. Elke dag blijft hij zich houden aan zijn dagelijkse routines, zoals het verzorgen van de vis waarnaar het boek is vernoemd. Hij moet en zal een beter mens worden. Maar of het Jonathan lukt om zichzelf in het gareel te houden, is de prangende vraag die de lezer in zijn greep houdt.

De oneindige zoektocht naar controle

Tijdens de lezing verklaarde Schilperoord dat de hoofdpersoon gebaseerd was op één van de eerste personen waar ze mee te maken kreeg op haar werk in het Pieter Baan Centrum. Met haar verhaal probeert ze duidelijk te maken dat een pedofiel of pedoseksueel net zo menselijk is als ieder ander. Een veelgehoorde reactie was dan ook dat mensen zich in zekere zin met Jonathan konden identificeren, ondanks hun aversie tegen pedofilie. Vragensteller Cees Leijenhorst vroeg zich af of Schilperoord graag begrip wilde kweken voor iemand die zo ongewenst was in de samenleving. Schilperoord weerlegde dit en verklaarde dat het boek bedoeld is om een onbespreekbaar onderwerp als pedofilie bespreekbaar te maken in de maatschappij. Het verhaal laat namelijk de worsteling zien tussen emotie en ratio, waar haast ieder mens zich in herkent. Het betreft de continue zoektocht naar controle in het leven.

Literatuur als basis voor een ethisch debat

Het tweede deel van de lezing stond in het teken van filosofische en diepgravende vragen van Leijenhorst en het publiek. In zekere zin ontstond er een interessante uitwisseling van gedachten tussen het publiek en de schrijfster. De mensen in de zaal gaven inderdaad toe dat ze zich verbaasd hadden over de mate waarin zij zichzelf herkende in de dagelijkse worstelingen van de hoofdpersoon.  Het doel van het boek om dit thema bespreekbaar te maken, was deze avond daarom zeker bereikt. Om dan toch nog een puntje van kritiek op de lezing aan te snijden, moet ik toegeven dat de avond een behoorlijke filosofische wending nam. Er volgde een reeks van lastige en diepzinnige vragen waarop zowel de schrijfster als het publiek moeilijk antwoord kon geven. Voor sommigen heel interessant, maar voor anderen misschien een reden om af te haken in de discussie.

Al met al was het een interessante en leerzame lezing over een onbespreekbaar thema. Deze avond heeft mij zeker gemotiveerd om het meeslepende verhaal in de toekomst te gaan lezen. Daarnaast was het interessant om te horen hoe het eraan toegaat in de voor mij tot nu toe onbekende wereld van een forensisch psycholoog. Ik durf wel te zeggen dat haar missie met het boek Muidhond geslaagd is, in ieder geval in de collegezaal.