Review Hitchcock's Blackmail begeleid door BRUUT!
Prachtige oude thriller voorzien van lekkere jazz
Nederland kent de laatste jaren een heleboel jonge bandjes die opereren op de randen van soul and jazz. Lefties Soul Connection, Concrete Sneaker, Wouter Hamel, Giovanca, om er een paar te noemen. Deze doen het goed op Radio 6. BRUUT! is ook zo'n band: lekkere rauwe soul-jazz met scheurende saxofoon en hammondorgel. Hun vorig jaar verschenen gelijknamige debuutalbum bevat heerlijk vet swingende nummers en inmiddels hebben ze al tournees door Europa en Japan er op zitten.
Vanwege dat orgel waren ze afgelopen vrijdag onderdeel van het Hammond a Go Go festival in de Lindenberg en wel met een heel bijzonder project: ze musiceerden live bij de vroege Hitchcock film Blackmail uit 1929, een idee van het Eye filmmuseum.
Blackmail is in alle opzichten een bijzondere film, die Hitchcock in Engeland op zijn dertigste maakte. Hij had op dat moment al zo'n tien stomme films op zijn naam staan, en ook deze zou weer zonder geluid worden. Maar tijdens de opnames kwam de geluidsfilm beschikbaar en werden scènes opnieuw gedraaid mét dialogen. Het werd zo de eerste gesproken Engelse film (en meteen ook de eerste waarbij de hoofdrolspeelster live bij de opnames buiten beeld werd nagesynchroniseerd, omdat de actrice die een Londense vrouw speelt een niet passend zwaar Duits accent had). Uiteindelijk werden er twee versies in omloop gebracht, een mét en een zónder dialogen, omdat veel bioscopen nog niet geschikt waren voor de nieuwe techniek. Door velen wordt de versie zonder dialogen als de beste van de twee beschouwd.
Helaas gaat het vanavond op dit punt mis: BRUUT! Heeft de verkeerde versie meegekregen, namelijk die mét dialogen, maar waar het geluid van wordt weggelaten, juist omdat de muziek de hele film zal begeleiden. Er zijn dus geen tussentitels en dat maakt het af en toe lastig om te volgen, zoals aan het begin van de film wanneer er meteen een man door de politie van zijn bed wordt gelicht. De reden van zijn arrestatie blijft door het ontbreken van de titels vaag.
We kennen allemaal Hitchcock als de grote cineast uit zijn Hollywood periode, met films als Psycho, The Birds en Vertigo, maar de vroege Engelse films zijn voor de meesten onbekend. Deze film laat zien dat Hitchcock al op jonge leeftijd een genie was, want de bijna anderhalf uur durende film is geweldig. Mooi camerawerk, fraaie beeldtaal, personages met diepgang, prachtig geacteerd.
Het plot in het kort: een vrouw heeft een relatie met een man die bij Scotland Yard werkt. Zij blijkt heimelijk een afspraak met een andere man te hebben. Hij neemt haar mee naar zijn appartement, waar de film zich als een romantische komedie lijkt te ontwikkelen. Maar dat slaat al gauw om als hij haar probeert te verkrachten en zij uit zelfverdediging hem met een mes doodsteekt. Haar vriend wordt, onwetend van het drama, op de moordzaak gezet en hij vindt de handschoen van zijn vriendin. Daarmee realiseert hij zich dat zij betrokken is, maar houdt dit voor zich. Er is echter nog een derde man die de andere handschoen heeft gevonden en de vrouw en haar vriend probeert af te persen. Dit loopt voor hem anders dan gedacht en er volgt een (voor die tijd) spectaculaire achtervolgingsscène door de straten van Londen en het British Museum.
Een van de mooiste momenten uit de film is als ze na de moord vlucht en ontredderd in het ochtendgloren door de straten van Londen loopt. Deze scène doet sterk denken aan een scène uit een film van bijna dertig jaar later die ook door jazzmuziek werd ondersteund: Ascenseur pour l'echafaud, waar Jeanne Moreau in de vroege ochtend ontredderd door Parijs dwaalt wanneer ze zich realiseert dat haar minnaar niet meer komt en het hele moordplan is mislukt.
De gehele film wordt nonstop door BRUUT! begeleid, dan weer met swingende up tempo jazz, dan weer met alleen rustige contrabas of drum, zonder in geijkte filmmuziek clichés te vervallen of overdreven effecten uit het orgel te gebruiken. Hier en daar lijkt beeld en muziek wel een klein beetje te wringen, maar nergens is de muziek overheersend. In het geheel levert het een zeer aangename avond op.
Het is jammer dat er zo weinig publiek op de voorstelling af is gekomen; krap vijfentwintig man zaten er in de zaal. Zowel de vroege Hitchcock als BRUUT! verdienen absoluut beter. Nu maar hopen dat BRUUT! net zo beroemd mag worden als de cineast die ze begeleid hebben. Wie ze alsnog wil beluisteren, maar dan zonder film, kan op 3 maart naar café Kansas in Cuijk.
Wat: Blackmail van Hitchcock begeleid door BRUUT!
Waar: Lindenberg
Wanneer: 22 februari 2013
Door: Steven Trooster
Foto's: Steven Trooster, website Eye filmmuseum
