Willems en Willems: Galerie Bart

In Nijmegen zijn veel galerieën met uiteenlopende kunstuitingen. De gebroeders Willems zorgen ervoor, dat u gemakkelijker kunt kiezen. Steven Willems bekijkt alle kunst met een onbevangen en ongeleerde blik. Lennart Willems, student Kunst- en cultuurwetenschappen aan de Radboud Universiteit, is ingehuurd voor zijn deskundige visie. In deze editie: Galerie Bart. 

Wat ziet Steven?
Omdat ik naar Antwerpen ga om daar te studeren, kunnen we helaas geen Nijmeegse kunstgaleries meer bezoeken. Dit is voorlopig de laatste.

Galerie Bart is slachtoffer geworden van onze recensiedrift. Laatst was deze galerie al in het nieuws bij Ugenda omdat zij gaat verhuizen naar het Honigcomplex. Wij bezoeken de galerie echter nu zij nog aan de Ziekerstraat zit. Ook een mooie locatie voor een galerie, dus waarom verhuizen? Galerie Bart is toe aan een nieuwe uitdaging in een creatieve omgeving. Daarnaast hebben ze in het Honigcomplex meer speelruimte.

Op het moment van ons bezoek is er een groepsexpositie van Jochem Rotteveel, Harry Markusse, Sylvia Evers, Isabelle Wenzel en Joel Vega te zien. Deze expositie loopt nog tot 22 februari.

Schilderijen, sculpturen en foto’s; van alles is er te bekijken. Ik vind het een prettig ingerichte galerie, niet te druk maar er is wel steeds van alles te zien. 

Mij valt een sculptuur op van Sylvia Evers (afb. 1). Het is een soort aapje dat uitgeteld op een kussen ligt. Het aapje maakt een erg kwetsbare indruk en je krijgt zelfs een beetje de indruk dat hij op zijn sterfbed ligt. Een treurig beeld, we zien immers toch liever vrolijke apen die gek aan het doen zijn. Ik heb geen idee wat de onderliggende boodschap van de kunstenares is maar het was een beeld dat mij direct opviel en bijbleef.


Wat ziet Lennart?
Galerie Bart maakt bij binnenkomst een typische galerie-indruk: drie aan elkaar grenzende vierkante ruimtes, een kantoortje voorin, witte muren, veel licht, schilderijen aan de wanden en enkele sculpturen op de vloer. Dan is er nog een eerste verdieping, met opnieuw een kantoorruimte en witte kamers, weer schilderijen aan de muur, maar nu ook een keukentje, een ligbad en een wc. Badkamervoorzieningen komen altijd van pas, zal de gedachte zijn geweest. 

Een kunstwerk, gemaakt door de kunstenares Isabelle Wenzel (afb. 2), valt mij op. Te zien is een afbeelding met het onderlichaam van een vrouw, omgekeerd op een sokkel, tegen een gelige, misschien eerder oranje achtergrond. Direct op het voetstuk rust een strakke zwarte rok, omwikkeld met doorschijnend folie, met daarboven bloot gelaten onderbenen, die eindigen in hakschoenen. Ik besef dat ik kijk naar een foto van een sculptuur.

Afbeeldingen van sculpturen, onbewerkte objecten en lichamen spelen een belangrijke rol in de kunstgeschiedenis. De eerste generatie fotografen, onder wie Louis Jacques Mandé Daguerre en William Henry Fox Talbot, kozen marmeren beelden en gipsafgietsels als onderwerp van hun eerste foto’s, zo rond het jaar 1840. De fascinatie met het weergeven van driedimensionale objecten in het tweedimensionale medium van de fotografie is sindsdien niet alleen gebleven, maar ook steeds omvangrijker geworden. 

Een foto is een belangrijke vormgever van het verleden en stuurt onze interpretatie van dit verleden, door bepaalde zaken wel, en andere niet uit te lichten. We bewaren de foto’s die we willen bewaren, we bekijken alleen de foto’s die we het liefst zien, of waaraan we een belangrijke betekenis toekennen. Door deze niet meer weg te denken rol van fotografie is de kunstgeschiedenis verworden tot “the history of that which can be photographed”, zo stelde de Franse schrijver Georges André Malraux (1901-1976)  ooit.

Maar fotografie bleek al snel veel meer dan een middel om beelden in de wereld om ons heen vast te leggen en zo te documenteren. Moderne kunstenaars begonnen een foto te zien als een kunstwerk op zich, onafhankelijk van het object dat op de foto te zien was. Bovendien was er geen sneller middel om een (zelf)portret te maken of een tijdelijke kunstuiting, een performance, vast te leggen, dan de zelfontspanner van een camera. 

Isabelle Wenzel legde in haar werk al vaker haar eigen artistieke handelingen en sculpturen vast via een foto, maar de afbeelding van de vrouwenbenen op de sokkel is meer dan een weergave van een sculptuur: de vreemd gekleurde achtergrond, de lijkkleur van de benen, de glans van de ingepakte rok, alles maakt een kunstmatige indruk. In deze bizarre situatie wordt de kijker zich bewust van zijn eigen voyeurisme, doordat alles wat normaal zo leuk om te zien is aan vrouwenbenen en –billen, wordt gesaboteerd. De gesuggereerde vrouwensculptuur is zo te lezen als een cynisch commentaar op klassieke idealiserende vrouwenbeelden.