Veelzijdige viering: Keti Koti 10 jaar

Tien jaar geleden stonden er tijdens Keti Koti in het Afrika Museum zeven kraampjes op de Caribische markt. Nu zijn dat er zeventig. Bussen vol met bezoekers uit het hele land komen vandaag naar Berg en Dal. Terug naar de roots, het is een behoefte die steeds sterker wordt.

Zoals altijd, begint de dag met een plengoffer door Marian Markelo. Met de kalebas en water worden de voorouders opgeroepen om vandaag ons te beschermen en begeleiden met hun aanwezigheid. Respect en eerbied voor de vorige generaties is iets waar ik me in kan vinden. En ik begrijp al helemaal dat op Keti Koti het verleden extra beladen is; de afschaffing van de slavernij is eigenlijk helemaal niet zo ver weg. Marians oma is zelf nog slaaf geweest.

Plengoffer

Een plengoffer is een ceremonie dat stamt uit de traditie van het Winti-geloof. Toevallig heeft de Rotterdamse rapper Winne pas een videoclip uitgebracht met dit thema. Samen met rapster Poppe brengen zij in de Surinaamse taal ook een eerbetoon aan hun voorouders. De beelden uit Suriname in deze clip zijn redelijk overeenkomstig met wat ik in Nijmegen meemaak, hoewel de clip een stukje spannender overkomt.

Na het plengoffer spreekt de directeur van Nationaal Museum van Wereldculturen, Stijn Schoonderwoerd, een aantal woorden. Hij is trots op wat er over de jaren heen is gebeurd op het gebied van geschiedkundig onderzoek. Het blijkt dat Keti Koti in Amsterdam, Rotterdam en Berg en Dal gevierd wordt en dit jaar ook voor het eerst in Utrecht. Wie weet hoe ver het nog zal groeien.

Dichter Gershwin Bonevacia verbaast mij daarna met zijn poëzie. De directeur van het Bijlmerparktheater, Ernestine Comvalius, benadrukt het belang om met respect en liefde naar het verleden kijken, niet vanuit haat of rancune, maar juist vanuit de intentie verbondenheid te creëren. En net als vorig jaar worden we ook weer in vervoering gebracht door de Psoko Psalm van Black Harmony.

Een bijzondere samenwerking op het hoofdpodium volgt nu. Twee groepen die vorig jaar ook aanwezig waren, ontmoeten elkaar: Jambo Afrika staat samen met Untold te dansen en te musiceren. Ze laten zien wat de overeenkomsten zijn tussen de Surinaamse Winti en de Afrikaanse Orisha. Dit doen ze vanuit de gedachtegang dat culturen en tradities niet op zichzelf staan en elkaar nodig hebben.

Taante

Het experimentele gedeelte van de dag is nog maar net begonnen, want daarna zien we alweer de kunstvormen van Talent Lab. Een fusion van dans, zang en woordkunst over ingewikkelde thema’s als confrontatie, labels, liefde en vrijheid. Voordat ik te veel serieus ga nadenken, komt daar Taante op. Ja, je leest het goed: niet tante, maar taante. Deze trotse en intelligente dame is een prachtige vertolking van de actrice, columniste, presentatrice en cabaratière Jetty Mathurin. Deze rol speelt ze al sinds 1985 en Taante is misschien wel de beroemdste vrouw uit Suriname. Ik kijk tegen haar op, ze weet binnen no time het hele publiek mee te nemen. Ze is bloedserieus, maar zó grappig. You had to be there.

De dag wordt afgesloten met de heerlijk swingende Kaseko-band Kankantrie. Het is eigenlijk jammer dat je op zo’n dag niet op meerdere plekken tegelijk kan zijn. In het auditorium zijn intrigerende lezingen over de geschiedenis, bij de Verhalenboom kun je jouw boodschap of herinnering opschrijven, je kunt paraplu’s beschilderen en leren over de geheime betekenissen van de Surinaamse hoofddoeken en ga zo maar door. En natuurlijk is het overheerlijke eten en drinken een verwennerij.

Keti Koti is een kleurrijk, smaakvol, relevant en liefdevol feest waar ik blij van word. Elkaar ontmoeten, elkaar omhelzen, in gesprek gaan en genieten. De geschiedenis vergeten we niet, samen maken we de toekomst.