Jong Nijmeegs cabarettalent klopt op de deur.

Nijmegen bewijst al langer: het is een broeinest van cultureel talent. Over velen hebben we bij Ugenda al bericht, Kika Sprangers, Loes en René Wijnhoven, Ruben Hein, Dagmar Slagmolen, Bram Suijker, Lucky Fonz III om er maar een paar te noemen, en nu klopt de volgende aan de deur: Thom Gerrits.

Thom Gerrits (25), die 28 februari 2024 in Lux Podium zijn eerste echte cabaretvoorstelling vertoont. Eigenlijk is het zijn tweede, want in februari 2016 gaf hij – ook in Lux Podium – in het kader van zijn profielwerkstuk aan het Montessori College een voorstelling voor zijn eigen docenten, familie, vrienden en kennissen. En slaagde hij glansrijk. 

Nu wordt het hem met een financieel steuntje van het Nijmeegs Groeispurtfonds en het Ramses Shaffyfonds mogelijk gemaakt een voorstelling te bedenken, voor het ‘grote’ publiek. Als hij de zaal vol krijgt, speelt hij quitte. De eerste schreden van een jonge artiest, tevens jonge ondernemer.

Autodidact

Begin januari interview ik hem en hoor ik al direct: geen opleiding in de kleinkunst, maar autodidact. Opmerkelijk? Thom: “Ja, ik kan mij nu wel zo noemen: autodidact. Ik was na het vwo al aangenomen op een cabaretopleiding. Na mijn profielwerkstukpresentatie wist ik het zeker: ‘Ja!! Dít-wil-ik-doen!’, en daarna was mijn aanmelding op de academie een feit. Maar na een tweede gesprek met de directeur bekropen mij grote twijfels. Zij maakte mij duidelijk dat ik wel vier jaar een ‘kloosterleven’ in ging. Een eigen bubble, hard werken, maar tot op zekere hoogte buiten de maatschappij. Wilde ik dat wel?"

Thom ging twijfelen, maar niet lang. "Ik trok mijn aanmelding weer in… dacht: ‘jij gaat de wereld in, jij gaat rare dingen doen’. Ik kom nu veel mensen tegen die niet bezig zijn met theater, en dat is heel belangrijk voor je mensbeeld”. Theatermensen zijn knettergek of ontoerekeningsvatbaar, zegt hij, eraan toevoegend: “Ik heb het gevoel dat ik iets van allebei heb, maar ook dat ik het contact met de wereld niet heb verloren. En zeker goed dat ik daar niet al op mijn achttiende mee begonnen ben. Anders was ik nu misschien een technisch begaafde cabaretier geweest die niks had meegemaakt, niks van de wereld had gezien. Het feit dat ik ook nog heb kunnen leven naast mijn theaterwerk, daar ben ik heel blij mee. Ik verhuisde naar Amsterdam en ging Nederlands studeren.”

Wel heeft Thom in Amsterdam weer audities gedaan bij de toneelschool. Hij vertelt: “Daar heb ik twee jongens leren kennen met wie ik een cabaretgroep begonnen ben: ‘Simpleton’. Een nietszeggend Engels woordje. Rare festivalletjes, obscure plekken, twee jaar, echt heel leuk, daarmee heb ik mijn basis gelegd. In 2022 hebben we een afscheidsvoorstelling gemaakt en zijn we elk onze eigen weg gegaan.”

Cabaret, een groezelige kunstvorm

Voelt hij geen gemis aan technische basis? “Niet echt. Het leuke van cabaret is dat het een groezelige kunstvorm is, eigenlijk is het feit dat je zo’n opleiding kunt doen, nieuw. Je kan best wegkomen zonder een gepolijste techniek, zolang je je eigen techniek hebt. Wim Helsen, met een extreem begaafde techniek, is ook autodidact. Hij heeft zijn eigen grammatica ontdekt. Soms zit ie te grommen en te gorgelen. Of manisch met z’n armen te wapperen. Het is geen must om een technische opleiding te doen.”

Ploeteren, keihard werken

Op de vraag waar hij staat in zijn carrière antwoordt Thom: “Deze voorstelling is voor mij een première. Ik ga ook huiskamer-try-outs doen, hier in Nijmegen. Nu is mijn doel te laten zien wat ik heb gemaakt. Het liefst zou ik natuurlijk een voorstelling brengen met een voorbereiding van veertig try-outs. Maar deze voorstelling is een etalage. Kijk eens wat ik heb gemaakt, helemaal zonder opleiding! Een avondvullend visitekaartje. Beginnende cabaretiers, dat is loopgravenvolk. Dan zit je beschut en moet je er soms uitkruipen. Ploeteren, keihard werken, soms je hoofd boven het maaiveld uitsteken en dan is het maar de vraag of je er levend uitkomt – je kunt ook sneuvelen. Zo toepasselijk, die loopgraafvergelijking: op een gegeven moment klim je eruit, overleef je het en bestorm je de wereld.”

En hierna?

“Ik ga brieven afleveren bij impresariaten.  Deze voorstelling is mijn visitekaartje. Ik wil heel hard roepen: Ik Besta! Het is een begin en ik geloof erin dat het iets gaat worden, linksom of rechtsom, maar ik sta zeker aan het begin. Sinds september heb ik geen bijbaan. Ik kan er nu van leven, heb mijn break-even, leef zuinig. Ik kan er net van leven, niet sparen. Dat is prettig, dat vind ik heel leuk, 
In mijn hoofd had ik dit al op m’n tweeëntwintigste willen bereiken, maar ik ga doorbreken!”

Leids Cabaretfestival

Zijn volgende stap is dat hij zich opnieuw gaat aanmelden bij het Leids cabaretfestival. De eerste audities waren op 14 januari en de finale is op 10 februari en daartussen zijn de vier overlevingsrondes: “Dus dat komt er nog eens tussendoor”. 

De kunst bij een cabaretfestival is dat je het al ‘gefikst’ moet hebben. Dat je binnen komt lopen, je set speelt en weer weggaat, vertelt Thom. Hij vervolgt: “Als je erover nadenkt hoeveel ervan af hangt, eigenlijk krankzinnig. Dat is toch geen omstandigheid waarin je wilt spelen. Dat je carrière zo van één optreden kan afhangen. Dan wordt er eigenlijk iets anders getoetst dan of je een goede cabaretier bent of niet. Dan wordt er getoetst of je een finale kan spelen. Een beetje het begrijpend lezen van de cabaretwereld: je hebt het daarna nooit meer nodig”.

De finale van het Leids Cabaretfestival wil hij echt halen: “daar zou ik voor tekenen – als ik hopeloos verlies in de finale: prima”. Thom vervolgt: “Als je mij nu vraagt: wil je in de Leidse schouwburg spelen? Ja! Maar als je er dan van maakt: het is voor een wedstrijd, dan denk ik: Oei... Dus ik wil het zien als een optreden en als ik dat dan nog een keer mag doen, drie dagen later, is dat mooi”. Verder denkt Thom nog aan Stukafest, of het Oosterlichtfestival, of Delft Fringe: “Dat zijn de dingetjes waar ik mij dit jaar op ga richten.”

En dan, Thom, vraag ik tegen het eind van het gesprek: waarom moeten we jouw voorstelling bezoeken? Wat missen we als we niet gaan? Thom legt uit: “Het is een voorstelling waar al mijn liefde, passie en aandacht is in gestoken, het is echt iets waarvan ik trots ga zijn om aan jullie te presenteren, dat vooral. Ik denk dat het een leuke voorstelling wordt die veel mensen aanspreekt en dat het een vooral een bijzondere avond wordt, dat we dit zo samen in Nijmegen gaan doen, in Lux, in een bijzondere zaal”. 

Als antwoord op mijn vraag wat hij mist rondt Thom het gesprek af met: “Ik kan je wel vertellen dat alle mensen die niet bij de presentatie van mijn profielwerkstuk waren nog jaren daarna tegen mij gezegd hebben dat ze er spijt van hadden! Dus voorkom die spijt en luister naar je FOMO!”