Helen de Vries, programmeur podiumvoorstellingen LUX

In LUX worden niet alleen films vertoond, maar ook theater- en dansvoorstellingen opgevoerd: podiumvoorstellingen. Helen de Vries is er programmeur podiumvoorstellingen. Ted Chiaradia en Luus Veeken van Ugenda spraken met Helen over het podiumprogramma van dit seizoen en over de plannen voor de toekomst.

Naar LUX ga je niet alleen voor film, maar zoals liefhebbers ongetwijfeld weten, ook voor bijzondere theater- en dansvoorstellingen. Een van de zalen, zaal 7, heeft een vlakke speelvloer en is geschikt voor podiumvoorstellingen. Helen de Vries is sinds december vorig jaar verantwoordelijk voor de programmering van deze zaal. Zij maakt de keuze uit het theater- en dansaanbod: beproefde gezelschappen, die hun kwaliteit bewezen hebben, maar ook experimentele voorstellingen en debuutvoorstellingen van aanstormend talent. ‘De grenzen zoeken we wel op’, aldus Helen, ‘We steken hier in Nijmegen steeds vaker de nek uit, ook de andere theaters’. Als Helen haar zinnen op een voorstelling gezet heeft, doet ze veel moeite deze naar Nijmegen te halen. Een enkele keer spot ze er een waarvan ze vindt dat die echt naar Nijmegen moet komen, maar kan dat niet in haar eigen zaal 7 ­– zaal te klein of te groot of niet beschikbaar –. Een enkele keer komt het dan voor dat de voorstelling in de Lindenberg plaatsvindt. Zo wordt in Nijmegen vertoond wat anders aan ons voorbij zou zijn gegaan.

Keuze van voorstellingen

Hoe gaat dat in zijn werk, de keuze van voorstellingen? Helen vertelt: ‘Veel theatergroepen kennen we natuurlijk al. We bekijken wat ze gaan doen, wie er meedoen, wie regisseert, wie choreografeerde, wie danst en waar het over gaat. Impresariaten sturen ons mails en brochures over hun voorstellingen. Ook organiseren ze impresariaatdagen, een soort beurzen, waar korte stukjes van hun aanbod worden gepresenteerd. Daar ga ik ook wel heen. Voor de keuze ben je natuurlijk afhankelijk van het aanbod, de speelruimte die het vergt en of de zaal beschikbaar is. In zaal 7 kunnen we zo’n 170 mensen kwijt.’ 

Esthetiek en inhoud

‘Een jaar of vijftien geleden ging het bij dans vooral om esthetiek. Tegenwoordig speelt bij dansvoorstellingen net als bij theater ook de inhoud een belangrijke rol’, vertelt Helen. Momenteel zijn thema’s als lhbtiq+ en identiteit erg in, voorstellingen waarin acteurs de toehoorders deelgenoot van de eigen geschiedenis maken. Ook zware onderwerpen als eetstoornissen en huiselijk geweld komen wel voor.

Recensies

‘Recensies van voorstellingen kunnen heel bepalend zijn voor de belangstelling voor een voorstelling’ aldus Helen. ‘Van grote namen als Orkater en Conny Janssen Danst weten mensen wel ongeveer wat ze kunnen verwachten. Voor minder bekende gezelschappen ligt dat natuurlijk anders, daar laten mensen zich meer door recensies leiden. Soms, als we een experimentele voorstelling kort op de première geboekt hebben, is zo’n recensie pas later beschikbaar. Dat maakt het lastiger om voldoende interesse voor een voorstelling te wekken’. Voor sommige voorstellingen worden gericht doelgroepen benaderd voor wie deze extra interessant zijn. Helen geeft als voorbeeld zo’n vierhonderd psychologiestudenten geattendeerd te hebben op Huis G van theatergroep Via Berlin, een voorstelling over een gewelddadige relatie. Een bloedstollend en muzikaal liefdesdrama dat vanaf 24 november maar liefst vier keer geprogrammeerd staat. Foto © Peter van Esch

Samenwerking naar een hoger plan

Intern werkt Helen bij LUX samen met collega’s van andere disciplines voor de festivals en randprogrammering. Een groter samenwerkingsproject is het Programma voor de Stad, waar LUX, de Stadsschouwburg en de Lindenberg de koppen voor bij elkaar hebben gestoken. Op dit moment beperkt de samenwerking zich nog tot publicitaire vormen, waarbij gebruik kan worden gemaakt van elkaars promotiekanalen, met een groter bereik als resultaat. Helen en haar collega-programmeurs willen in de toekomst de louter publicitaire samenwerking overstijgen en deze naar een hoger plan tillen. De komende tijd gaan zij zich erop beraden hoe zij dat vorm kunnen geven.

Plannen voor de toekomst

Helen wil toe naar het meermaals vertonen van naar verwachting goedlopende producties. Ze streeft ernaar enkele producties te programmeren die twee à drie keer worden vertoond en een enkele vier à vijf keer. Ook vanuit de theatergezelschappen zijn deze meerdaagse boekingen een wens. Het biedt dan meer ruimte voor randprogrammering, bijvoorbeeld in de vorm van een introductie, workshop, debat of een ontmoeting met de acteurs. Soms is er vanuit het gezelschap al een randprogramma beschikbaar, soms ook werken het theatergezelschap en LUX samen aan de invulling van het randprogramma. 

Twee voorstellingen waarvoor Helen nu al pogingen doet deze volgend seizoen naar Nijmegen te halen: Ik ga leven, naar het indringende levensverhaal van Lale Gül, en een voorstelling van De Dansers die als locatietheater op Oerol te zien is geweest. Hopen maar dat Helen slaagt in haar pogingen.

Tips voor dit seizoen?

Heeft Helen tips voor dit theaterseizoen? Die heeft ze zeker. Ga vooral kijken naar:

• Tipping point van Panama Pictures op 30 november. Een theatrale voorstelling waarin dans en acrobatiek in elkaar overvloeien. 
• The Previous Owner, ingetogen dansvoorstelling van Dunja Jocić op 8 december. Met humor neemt zij het gedrag op de korrel van de moderne mens in een wereld vol technologische hoogstandjes.
• Sawdust Symphony op 16 december, ten slotte, is een hedendaagse circusvoorstelling over het menselijk verlangen om alsmaar te blijven creëren. Een verrassende totaalervaring die je als theaterliefhebber absoluut eens live moet hebben meegemaakt, aldus Helen. En juist deze voorstelling staat er ook als onderdeel van Programma voor de Stad. 

‘Het is een feestje om hier te programmeren’, glundert Helen. Het resultaat mag er zijn: de podiumprogrammering van dit seizoen is spannend en aanlokkelijk. Ook Helens plannen voor het komende seizoen klinken veelbelovend. We kijken ernaar uit!