ROUWRAVE | theaterrave over rouw, escapisme en de helende kracht van de beat

DELEEF. collectief van theatermakers Godelieve Meijers en Simone Peters speelt 7 december in MESH (VASIM) voor de laatste keer ROUWRAVE, een interactief theaterfeest (rave). DJ Darko Esser draait samen met Kracht, maar er is dus ook een voorstelling. Of toch niet? Hoe werkt het precies? Wat ga ik als bezoeker meemaken als ik om twaalf uur ‘s nachts de dansclub induik?

Je komt terecht in een mix van een dansfeest én een voorstelling, vertellen Simone en Godelieve. Zie het als een geregisseerde rave. Het idee is dat als je binnenkomt, je je jas ophangt en een drankje gaat halen bij de bar, zoals op een gewoon dansfeest. De locatie blijft zoals die is, maar vervolgens zijn er theatrale ingrepen. En uiteindelijk sluiten we die ingrepen weer af. Dan wordt het definitief een feest.

ROUWRAVE gaat over rouw en escapisme. Wat is de aanleiding?

Simone: We zijn allebei al jong onze ouders kwijtgeraakt. Vanuit daar zijn we veel gaan feesten samen. Verder zaten we samen op ArtEZ. Op een gegeven moment wilde ik een solo over escapisme maken en Godelieve een geregisseerd feest over escapisme. We kwamen erachter dat het beide over rouw ging en dachten, waarom voegen we dat niet samen?! Daarna zijn we op zoek gegaan naar mensen die een connectie hadden met rouw en rave. Zo hebben we het DELEEF. collectief samengesteld van 16 personen, waarvan 11 op de vloer. 

Escapisme wordt toch als iets negatiefs ervaren?

Godelieve: Natuurlijk kun je je in escapisme verliezen: te lang doorfeesten, de grip op de realiteit kwijtraken, dat je werk of opleiding eronder lijdt. Maar het positieve aspect zien wij in de verbinding die je voelt met anderen. Voelen dat je niet alleen bent. Mensen gaan uit om verschillende redenen, maar daarom kun je elkaar nog wel op die dansvloer vinden. En dat je het even allemaal los kan laten. Als je een gezonde balans kunt houden, is escapisme niet negatief en de dansvloer een vrijplaats voor je gevoelens. Ik heb wel eens keihard staan janken op de dansvloer met vrienden om me heen. Omdat ik uit de waan van de dag was.

Hoe maken jullie theater van een rave?

Godelieve: We hebben vanuit de disciplines woord, dans en muziek naar rouw gekeken en die gecombineerd met het fenomeen raven. De structuur die we in het maakproces hebben gebruikt is die van de verschillende fases in rouw. Daaromheen hebben we scènes gemaakt. We hebben voor de klassieke volgorde van rouwen gekozen. Van ontkenning naar woede, verdriet naar leegte of depressie en vanuit daar naar hoop. Al loopt in het leven alles vaak door elkaar.

Hebben jullie een boodschap?

Simone: We denken dat iedere bezoeker er zelf iets uit kan meenemen. Ons materiaal is gemaakt vanuit de binnenkant. Ook hebben we heel verschillende verhalen, bijvoorbeeld die van de dansers, erin verwerkt. Een soort mash-up van materiaal en dat universeel gemaakt. In feite is het faciliteren van rouw. Een plek bieden. Dat is voor ons belangrijker dan een boodschap.

Hoe maken jullie persoonlijke ervaringen universeel?

Simone: Godelieve en ik hebben onze teksten naar elkaar gestuurd en bewerkt. De eerste stap naar 'gedeeld goed'. Vervolgens ga je er op de vloer mee aan de slag, toetst hoe de groep reageert. Godelieve: Daarnaast hebben we met de groep begrippen uit de rouwfases onderzocht. Door deze woorden op papieren te schrijven en eromheen te gaan zitten. Wat betekent ontkenning voor jou? Wanneer kwam je dit tegen? En hoe voel je je dan? Welk buikgevoel hoort daarbij? En als je dat uitvergroot, welke beweging ontstaat er dan? Zo hebben we ook gedacht vanuit klank en gezocht naar herkenning. Zo maakten we collectief gevoelens, die voor ons privé en persoonlijk waren, universeel. Zo ontwikkel je met elkaar een vocabulaire voor het werken op de vloer. Dat je weet waar je het over hebt.

Toen ik de eerste keer kwam, was het voor mij bijzonder om niet op een stoel terecht te komen, maar in een dansruimte, op een locatie die is zoals die is. Ik moest als toeschouwer actief aan het werk. Ik kon kiezen om heel dichtbij een scène te gaan staan, maar achteroverleunen kon ik niet.

Simone: Als je het te heftig vindt, kan je een stap naar achter doen en het op je in laten werken. Wij performers kunnen ook iedereen zien. Er is geen scheiding tussen publiek en spelers. In feite maken we dus samen een ervaring door. Dat schept ruimte en verbinding. Als speler ben ik gewend om na de voorstelling de kleedkamer in te gaan. Je kunt je dan verschuilen voor wat mensen van je voorstelling vinden. Bij een theaterrave kan dat niet. Ook ik ben gewoon onderdeel. Vaak hebben toeschouwers het dan ook niet over mij als speler, maar over wat hen bezielt.

Kom je weleens verrassende situaties tegen tijdens jullie theaterrave?

Simone: In Maastricht was er een meisje dat bleef doorpraten over haar geliefde. Ze wilde het moment niet loslaten. Het is tekenend dat iemand de ruimte voelt om het erover te hebben. Ik vond dat zo mooi, want het is wat we wilden bereiken, die barrière doorbreken om erover te praten. Godelieve: Er moeten overigens vaak mensen huilen. Dan is iedereen gewoon even stil. Een dramatherapeut meegekeken wat er nodig is om mensen verder te helpen áls dat nodig is. Bijvoorbeeld door posters op te hangen met informatie over organisaties als je niet uit je verdriet komt. En er loopt iemand rond die in de gaten houdt of er niet iemand in een hoekje wegkwijnt en met mensen in gesprek gaat.

Is jullie theaterrave dan een vorm van therapie?

Godelieve: het mooie is dat ons project niet binnen één domein valt: het is een rave, het is theater en er is óók een zorgaspect. Het is alles: kunst, feesten en therapie. Het een sluit het ander niet uit. Simone: Het is natuurlijk zo dat na de voorstelling het echte raven losbarst. Maar zodra ik naar de wc of naar de bar loop, willen mensen met me kletsen over wat zij herkennen. Omdat ze het gevoel hebben dat ze je iets beter kennen. Ook als ze niet iemand verloren hebben, maar iets anders persoonlijks met je willen delen.

Met ROUWRAVE willen jullie jongeren bereiken, toch?

Godelieve: Het collectief heeft een gemiddelde leeftijd van 23 jaar. We wilden iets maken wat we zelf tof vonden, begrijpen konden en over onze generatie ging. Mensen die wat ouder zijn, krijgen meer te maken met rouw. Dat is anders als je jong bent. Ik was 21 toen mijn ouders stierven. Leeftijdsgenoten schrikken heel erg maar weten niet goed hoe ze daarmee om moeten gaan. Een andere reden om jongeren te willen bereiken is de prestatiedruk die ze ervaren. Het moet altijd vrolijk ogen, vooral op social media. Verdriet krijgt weinig ruimte. Door in een openbare ruimte samen te komen en te zeggen dat dat er wél mag zijn, erken je dat we het allemáál hebben. Zo van ‘Oh, verdriet hoort erbij!’ Zo’n rave is dan de beste manier om jong uitgaanspubliek te bereiken. Ook degene die niet uit zichzelf naar het theater zou gaan. Daarbij helpen die locaties. Dat jongeren denken ‘Er is iets bij Landbouwbelang. Daar ga ik graag heen, want het is een vette rave-plek’. Want ‘raven,’ glundert Godelieve, ‘is leven!’ 


Waar: MESH VASIM Winselingseweg 41, Nijmegen
Insta: DELEEF.collectief
Wanneer: 7 december, 23.59u - 02.00u 
Dresscode: rave-outfit waar je je goed in voelt.
Tickets: ROUWRAVE 7 dec