"Fanfares hebben een belangrijke rol in de stad"

Bij Ugenda berichten we vaak over muziek. Vooral over pop, jazz, klassiek en festivals. Er is in Nijmegen echter een levendige muziekscene waar we te weinig van weten: harmonieën, fanfares en brassbands. Deze muziekscene – ook wel aangeduid met HaFaBra – kent wel een bloeiend verenigingsleven. Wij turfden bij de inventarisatie van de culturele sector vorig jaar maar liefst 11 orkesten. (Twee zijn er het afgelopen jaar helaas mee gestopt.) Tijd om eens in gesprek te gaan met Chamin Panapala, voorzitter van drumfanafare Michaël uit Brakkenstein.

Fanfare? Ik moet dan denk aan de fanfare die bij ons in het dorp het gouden huwelijk luister bij kwam zetten met de pastoor en de huisarts voorop.

“Ik kan me voorstellen dat dat beeld bestaat. In dorpen zal de fanfare een belangrijke rol vervullen. In Limburg zie je bijvoorbeeld nog vaak fanfares bij processies. Maar fanfares en harmonieën zijn echt veel meer dan dat. Wij hebben een breed repertoire en treden bij verschillende gelegenheden op. Zo speelden we bij de opening van de Oversteek, spelen we jaarlijks op 4 mei en geven we een vrijheidsconcert. En in 2014 waren wij samen met de Staat de openingsact van Down The Rabbit Hole, en we mochten optreden met Claudia de Breij, hoe gaaf is dat?
Maar ik moet zeggen dat bij sommige gezelschappen klinkt het repertoire soms wat oubollig. Je moet met je tijd meegaan en de smaak van je publiek kennen.”

“Tegenwoordig zie je ook steeds meer kleinere brassbands op festivals, zoals Broken Brass Ensemble of Valvetronic. Maar die richten zich echt meer op feestmuziek en een dansende menigte.”

Wat is het verschil tussen een harmonie, fanfare en brassband?

“Het verschil zit in de samenstelling van de blaasinstrumenten. Een harmonie heeft naast koper ook houtwerk, zoals klarinetten. Gekscherend noemen fanfares dat ‘brandhout’, maar ongetwijfeld zullen harmonieën over ons ook grappen maken. Door de samenstelling zit een harmonie, waar fanfares en brassband kunnen lopen. Een harmonie gaat soms ook meer richting een symfonieorkest. De samenstelling tussen een fanfare en een brassband is nagenoeg gelijk, maar de klankkleur is anders.”

In Nijmegen zijn 9 gezelschappen. Een enkele heeft een oorsprong die teruggaat tot de negentiende eeuw.

“We hebben in Nijmegen een rijk muzikaal leven op dit gebied. Dat zal deels te maken hebben met de oorspronkelijke dorpen waaruit Nijmegen is opgebouwd. Michaël zit in Brakkenstein, Je hebt daarnaast bijvoorbeeld ook Harmonie Hatert en slagwerkgroep Neerbosch-Oost. Maar ook de studentenharmonie QHarmony. De Canisius Concertband kent haar derde incarnatie, maar is al meer dan 100 jaar oud. Vanuit de LIMOS-kazerne hadden we lange tijd ook nog de Luchtmachtkapel. Die hebben hun sporen nagelaten, omdat veel mensen hiervan in Nijmegen zijn blijven hangen toen de luchtmacht naar Soest verhuisde.”

“Slagwerkgroep Neerbosch-Oost en drumfanfare Michaël staan nationaal en internationaal hoog aangeschreven. Wij gaan elk jaar wel een keer naar België en naar Duitsland. We hebben ook een heel aantal keren meegedaan met de bekende internationale taptoe van Kerkrade. Dit jaar waren we gevraagd om te spelen op de Nationale Veteranendag in Den Haag.”

“Al deze gezelschappen zijn meer dan alleen een muziekgezelschap. Het zijn verenigingen en we doen meer dan alleen maar repeteren. We hebben een actief verenigingsleven en we doen mee met de Anjer-collecte en het ophalen van oudpapier. Daarnaast leiden we jonge muzikanten op en hebben we een gezellige bijeenkomst.”

“Zo zouden we eerder dit seizoen een aangeklede avond organiseren met hapjes en drankjes met een heel Spaans programma van klassiek tot filmmuziek, in samenwerking met danseressen van Dancefever. Door de aangescherpte maatregelen kon dat uiteindelijk niet doorgaan. We hebben van het concert daarom een mooie video laten maken.”

Je bent ook bestuurslid bij de Nijmeegse Federatie van Muziekverenigingen. Wat doet de federatie?

“De NFM zet zich in voor amateurmuziekverenigingen in Nijmegen. Dat zijn niet alleen de HaFaBra, maar bijvoorbeeld ook orkesten. Enerzijds willen we de verenigingen ondersteunen, bijvoorbeeld door penningmeesters beter inzicht te geven in financiën. Voor verenigingen onderling is samenwerking heel belangrijk. Anderzijds doen we veel muziekprojecten op scholen. We laten kinderen ontdekken hoe leuk het is om muziek te maken. We werken hierin met de Lindenberg samen, maar nog niet op de schaal die we zouden willen.” 

“Ook zijn we een stem naar de gemeente. In Nijmegen zijn er zo’n 750 muzikanten actief bij een van de verenigingen. Gemiddeld geven zij tien optredens per jaar, waarvan zeven in de stad zelf. De jeugdorkesten als de Stefaantjes of Keizerstads Jeugdorkest leiden kinderen op. Veel leden van die verenigingen zijn trouw lid: gemiddeld zestien jaar! Dat alles geeft aan hoe belangrijk de verenigingen zijn voor Nijmegen.”

“Jaarlijks organiseren we in juni Nijmegen Klinkt, een tweedaags muziekfestival in de binnenstad waar verschillende orkesten en gezelschappen optreden. Dat kon dit jaar helaas niet doorgaan. We hadden nog een afgeslankt alternatief na de zomer in het Openluchttheater, maar dat moesten we op het laatste moment helaas ook annuleren.”

 Waarom zou je lid moeten worden van een muziekvereniging?

“Ik zelf hou enorm van de veelzijdigheid aan klankkleuren van het orkest en de verschillende ritmes. Ik kan nooit zo lang naar een gitaarbandje luisteren. Dat klinkt voor mij erg vlak.
Lid zijn van een muziekvereniging is gewoon erg gezellig en een leuk verzetje. Maar ook uitdagend om samen mooie muziek te maken. En je komt nog eens op plekken. Muziek maakt je blij!”